Otomasyon, yapılan ya da yapılacak olan bir işin, insan ile makine arasında uygun şekilde paylaşılması durumudur. Yapılacak olan toplam işin paylaşım yüzdesi, otomasyonun düzeyini belirlemektedir. Bu noktada, otomasyon kavramı da çeşitlere ayrılabilmektedir. Örneğin, insan gücünün yoğun olduğu otomasyon sitemlerine “yarı otomasyon”, makine gücünün yoğun olduğu sitemlere ise “tam otomasyon” isimleri verilmektedir.
Sanayi devrimi ile birlikte üretimin artması, pazar koşullarını da değiştirdi. Ancak, geçen zaman içinde, yalnızca üretim yapmanın yeterli olmadığı ve büyük bir pazar haline gelen dünyanın daha hızlı ve esnek sistemlere ihtiyaç duyduğu anlaşıldı. Bu süreçte, firmalar yaptıkları üretimleri kontrol etmek, daha hızlı ve daha güvenilir yollarla yapmak istediler. Fabrikalar, gerçekleşen tüm prosesleri bilgisayar ekranlarında kontrol etmeye, gerekli müdahaleleri anında yapmaya merak saldılar. Gelişen teknoloji ve bilgi akışı sayesinde, üretim tesislerinde bilgisayarlı yapılar çoğaldı ve hem üretim prosesleri, hem de yönetim metotları teknolojinin yoğun kullanıldığı noktalarda değerlendirildi.
Otomasyon kavramı, bu sistemlerin bütününde kullanılan genel bir durumu simgelemektedir. Makineleşme sürecinde yer alan tüm firmalar, gerek yarı otomasyon, gerek tam otomasyon sistemleri ile rekabet yarışında ayakta kalmaya uğraşmaktadırlar. Öte yandan, her ne kadar bu sistemlerin oldukça fazla avantajı olsa da, ilk kurulum maliyetlerinin yüksek olması, göze çarpan ilk dezavantajdır. Ancak, orta ve uzun vadede alınacak olan fayda düşünüldüğünde, bu miktar sorun olmaktan çıkmaktadır.
Otomasyon sistemlerinde makineleşmenin artması, istihdam açısından da dezavantaj olarak nitelendirilebilmektedir. Çalışan sayısının azalması, patronlar açısından iyi olsa da, çalışanlar açısından stres kaynağıdır.
Ancak otomasyon sistemleri, bugünün olduğu gibi, geleceğin üretimine ve rekabet piyasasına da damga vuracaktır. Maliyet açısından uzun vadede kendini amorti eden otomasyon sistemlerinin, belli başlı diğer faydaları da bulunmaktadır.
Sistemin faydalarından olan hız unsuru, rakip firmaları geride bırakmak adına oldukça önemli bir unsurdur. Otomasyon ile daha hızlı üreten firmalar, pazarda rakiplerinden bir adım daha önde yer almaktadırlar.
Hız ve zaman kavramlarının ilişkisi içinde sağlanan yararın yanı sıra, iyi bir otomasyon sisteminin kaliteli ürünlere ortam oluşturduğu da unutulmamalıdır. Üretim sahasının ve nihai ürünlerin kalitesindeki artış, bir diğer otomasyon sistemi yararıdır. Bu noktada, kalite unsuru çok önemli bir noktayı temsil etmektedir.
Bir başka önemli yan ise, verimlilik konusunda otomasyon sistemlerinin mükemmele yakın çalışmasıdır. Böylece, insanlardaki insani sorunların yaşanmadığı, sürekli ve aynı tempoda çalışan makinelerin var olduğu üretim tesisleri oluşmaktadır.
Esneklik unsuru ise, bir diğer otomasyon sistemi yararıdır. Esneklik anlamında oldukça büyük bir önem arz eden bu sistemler, anında müdahale ve değişimlere kolayca ayak uydurabilmektedirler.
Kontrol edilebilirlik, otomasyon sisteminin çok önemli taraflarından birisidir. İnsanların verim ve çalışma konusundaki kontrollerinin çok dengeli sağlanamaması, üretim açısından büyük bir handikap iken, bilgisayar ekranlarından kolayca kontrol edilebilen teknolojik sistemler, bu anlamda yöneticilere büyük kolaylıklar sağlamaktadır.
